Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η συμμετοχή των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών τους, σχετίζεται με την ακαδημαϊκή επιτυχία τους. Η επικοινωνία σχολείου-οικογένειας αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα για την ομαλή ενσωμάτωση των παιδιών στο σχολείο, και ιδιαίτερα για τα παιδιά μεταναστών/προσφύγων.
Ωστόσο, σε ένα πολυπολιτισμικό σχολείο, η συμμετοχή και η ενσωμάτωση των γονέων μεταναστών/προσφύγων, τείνει να εμφανίζει ορισμένες ιδιαιτερότητες, καθώς συχνά προκύπτουν αντικειμενικές δυσκολίες κατά την επικοινωνία σχολείου-οικογένειας.
Έτσι, αν και η επίτευξη αυτής της επικοινωνίας αποτελεί ένα κομμάτι που φέρνει αρκετούς εκπαιδευτικούς αντιμέτωπους με γλωσσικές ή πολιτισμικές διαφορές, είναι καλό να προσπαθούμε να επωφεληθούμε με κάθε δυνατή πληροφορία από το περιβάλλον του παιδιού που θα μπορέσει να μας βοηθήσει να διαμορφώσουμε και να οργανώσουμε τους κοινωνικοπαιδαγωγικούς μας στόχους. Το σχολείο οφείλει να προσπαθεί για τη συμμετοχή των γονέων στη σχολική διαδικασία, καθώς οι γονείς χρειάζεται να νιώθουν εξίσου ευπρόσδεκτοι στο σχολείο όπως ακριβώς και τα παιδιά τους.
Ξεπερνώντας τις γλωσσικές μας διαφορές:
Στις περισσότερες περιπτώσεις, θα συναντήσουμε δυσκολία επικοινωνίας με το οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών μας. Δυστυχώς, για να ξεπεραστεί το εμπόδιο της γλώσσας, τα παιδιά παίζουν τον ρόλο του διερμηνέα, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τους ρόλους και τις σχέσεις της οικογένειας, ή/και του σχολείου. Παρόλα αυτά, αρκετοί γονείς είναι σε θέση να χρησιμοποιούν μια διεθνή γλώσσα, π.χ. αγγλικά.
Σε κάθε περίπτωση, προσπαθούμε με όλους τους δυνατούς τρόπους να επικοινωνήσουμε με τους γονείς. Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι πολλοί γονείς δεν ζητούν διερμηνέα λόγω του ότι φοβούνται μήπως θεωρηθούν «αδαείς», γι’αυτό και εμείς πρέπει να επιμένουμε στην επικοινωνία μας μαζί τους.
Κάποιες επιπλέον δυσκολίες:
Πολλοί πρόσφυγες δεν μπορούν να αφιερώσουν χρόνο από την εργασία τους για να έρθουν στα σχολεία των παιδιών τους. Η μεταφορά τους στο σχολείο είναι συχνά μια πολύ ρεαλιστική «δικαιολογία» και οι πρόσφυγες συχνά πρέπει να εξαρτώνται από φίλους ή μέλη της οικογένειας με αυτοκίνητα. Επιπλέον, οι γονείς είναι συχνά υπεύθυνοι για τα μικρότερα παιδιά και μπορεί να χρειάζονται φροντίδα για να έρθουν στα σχολεία. Μία καλή ώρα για να συνάντηση με τους γονείς πρόσφυγες είναι το πρωί, αφού αφήσουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Επιπλέον, δεν πρέπει να αγνοούμε ή να απορρίπτουμε τον ψυχολογικό παράγοντα, που αρκετές φορές εμποδίζει τους γονείς να συμμετέχουν στις σχολικές συναντήσεις. Έρευνες δείχνουν ότι η ψυχική υγεία των γονέων μπορεί να επηρεάσει τη συμμετοχή τους. Είτε λόγω τραύματος πριν από τη μετανάστευση είτε άγχους από την προσαρμογή στη νέα χώρα, ορισμένοι πρόσφυγες βιώνουν αυτό που είναι συνήθως γνωστό ως κατάθλιψη.
Πώς εμπλέκουμε τους γονείς στην εκπαίδευση των παιδιών τους;
Αφού ξεπεραστούν οι βασικές δυσκολίες, κατά τις συναντήσεις με τους γονείς, προσπαθούμε να ενημερωθούμε όσο το δυνατόν καλύτερα σχετικά με το πολιτισμικό τους πλαίσιο, τους στόχους τους και τη διαθεσιμότητά τους στην εκπαίδευση των παιδιών τους.
Μπορούμε να οργανώσουμε ένα χρονοδιάγραμμα όπου θα σημειώνουμε όλες τις μηνιαίες συναντήσεις μας (ημερομηνία και ώρα) ώστε οι γονείς να είναι ενήμεροι από την αρχή της χρονιάς για τις συναντήσεις με τον δάσκαλο. Κατά τις συναντήσεις μας με τους γονείς επικεντρωνόμαστε στις παρακάτω θεματικές:
1. Πολιτισμικό πλαίσιο και ατομικές δεξιότητες του παιδιού.
α) Συζητάμε για τον πολιτισμό και τις αξίες τους, προκειμένου να γνωριστούμε καλύτερα.
β) Ζητάμε να μοιραστούν την πολιτισμική ιστορία και τις παραδόσεις τους.
γ) Ζητάμε πληροφορίες για τους στόχους, τα δυνατά σημεία και τα ταλέντα των παιδιών τους.
2. Εντάσσουμε τους γονείς ζητώντας τη γνώμη τους.
α) Οι γονείς μπορούν να κάνουν προτάσεις που αφορούν την εκπαίδευση των παιδιών τους.
β) Ανταλλάσσουμε απόψεις για τις αντιλήψεις και τις πρακτικές σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών.
γ) Συζητάμε μαζί τους στρατηγικές οι οποίες συμβάλουν στην ανάπτυξη της ελληνικής γλώσσας.
δ) Ανταλλάσσουμε απόψεις για θέματα που αφορούν την οργάνωση και τη λειτουργία του σχολείου.
3. Φτιάχνουμε σχέδια δράσης.
α) Εργαζόμαστε από κοινού σε ένα σχέδιο που αφορά τη συμπεριφορά του παιδιού στο σπίτι και στο σχολείο, καθώς και την εμπλοκή των γονέων στη μελέτη και την τήρηση του προγράμματος.
β) Εργαζόμαστε από κοινού σε ένα σχέδιο που αφορά τους ακαδημαϊκούς στόχους του παιδιού.
γ) Συζητάμε μαζί τους στρατηγικές με τις οποίες μπορούν να διατηρήσουν τη μητρική/πρώτη γλώσσα.
4. Απώτεροι στόχοι από την επικοινωνία σχολείου-οικογένειας.
α) Συζητάμε για τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ μας και τις προσδοκίες που έχει ο καθένας από τη μεταξύ μας συνεργασία.
β) Ενθαρρύνουμε να προτείνουν τα θέματα που τους απασχολούν και θέλουν να συζητήσουν μαζί μας (προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην ευρύτερη κοινωνία π.χ. οικονομικά, εργασιακά, κοινωνικά, κ.ά.).
Τέλος, δεν ξεχνάμε πως τόσο πριν όσο και μετά τις συναντήσεις με τους γονείς, είναι καλό να αναστοχαζόμαστε τις δικές μας απόψεις σχετικά με την ανάπτυξη και την εκπαίδευση του παιδιού και αναλογιζόμαστε πώς επηρεάζονται από τον πολιτισμό μας. Σκεφτόμαστε κριτικά το δικό μας επίπεδο πολιτισμικής ικανότητας καθώς και πόσο φιλικό προς τους μετανάστες είναι το σχολείο μας.