Ο αμιγώς ελληνικός όρος “Ορθορεξία” (ορθός και όρεξη) αρχικά φαίνεται να αναφέρεται στο άτομο που “ξέρει” να διατρέφεται σωστά και υγιεινά.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά που αφορά στα άτομα τα οποία έχουν εμμονή με την κατανάλωση βιολογικών και υγιεινών τροφών, χάνοντας έτσι κάθε αίσθηση του μέτρου και της ισορροπίας.
Ορθορεξία : Μια πρόσφατη επιστημονική πρόταση
Η ορθορεξία είναι ένας όρος που προτάθηκε από τον Αμερικανό γιατρό Bretman το 1997. Αν και δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένη από τα διαγνωστικά εγχειρίδια, είναι το ‘πρελούδιο’ κάποιας Διατροφικής Διαταραχής. Πρόκειται για μια παθολογική συμπεριφορά που πλήττει όλο και περισσότερο τον σύγχρονο άνθρωπο.
Τί είναι ο Ορθορεξικός;
Ο Ορθορεξικός περιορίζει αισθητά το εύρος των τροφών της καθημερινής του διατροφής. Αποκλείει τροφές με συντηρητικά, υδατάνθρακες και πολλά λιπαρά, επεξεργασμένες, τυποποιημένες ή μαγειρεμένες με τρόπο ανθυγιεινό.
Το Ορθορεξικό άτομο παρουσιάζει υπερβολική αντίδραση στην περίπτωση παράβασης ενός κανόνα. Ενδέχεται ενίοτε να είναι και ένα παχύσαρκο άτομο. Στην προσπάθειά του να διατηρήσει την υγεία του και να προλάβει πιθανές ασθένειες, αντιδρά με μια “νευρωτική” συμπεριφορά στην πληροφόρηση και στα μηνύματα που δέχεται για τις “καλές” και τις “κακές” τροφές του σύγχρονου δυτικού κόσμου.
Οι επιπτώσεις της Ορθορεξίας
Οι σωματικές επιπτώσεις της Ορθορεξίας είναι αρκετά σοβαρές. Το άτομο ίσως φτάσει στο σημείο να υποσιτίζεται και να στερείται των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών από το διατροφολόγιο του. Το αποτέλεσμα η βιολογική ανισορροπία του οργανισμού να είναι εμφανής και η χημεία του εγκεφάλου να αναταράσσεται.
Στον ψυχολογικό τομέα, ο Ορθορεξικός νιώθει εμμονή με τις διατροφικές του επιλογές. Σκέφτεται σε υπερβολικό βαθμό γι’ αυτές και πανικοβάλλεται ακόμα και με τα πιο ήπια συμπτώματα μιας ασθένειας. Χάνει τον έλεγχο στη ζωή του και οδηγείται σε κοινωνικό αποκλεισμό. Αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές από το φόβο του μήπως δεν καταφέρει ν’ αντισταθεί στις διατροφικές προκλήσεις των άλλων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται δραματικά ο κίνδυνος της κατάθλιψης.
Ορθορεξία και Ανορεξία
Η Ορθορεξία έχει κοινά χαρακτηριστικά με την Νευρική Ανορεξία. Και στις δύο είναι κοινό στοιχείο η παθολογική εμμονή του πάσχοντος με τις αυστηρές διατροφικές επιλογές καθώς και η “αυστηρή φωνή” που υπαγορεύει, από το εσωτερικό του ατόμου, το “σωστό” και το “λάθος”.
Ωστόσο υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ τους. Στην Ορθορεξία το άτομο δεν θέλει να χάσει κιλά μέσα από τους αυστηρούς διατροφικούς κανόνες που ακολουθεί, όπως γίνεται στην Νευρική Ανορεξία. Θέλει να διατηρήσει την υγεία του αποφεύγοντας οτιδήποτε ανθυγιεινό. Έχει να κάνει επομένως με την ποιότητα και όχι με την ποσότητα της τροφής.
Πώς αντιμετωπίζεται η Ορθορεξία;
Το φαινόμενο της Ορθορεξίας χρήζει άμεσης αντιμετώπισης και απαιτείται η διεπιστημονική προσέγγισή της. Η συνεργασία εξειδικευμένων θεραπευτών στις διατροφικές διαταραχές κρίνεται απαραίτητη.
Ο Διαιτολόγος, με επιμονή και υπομονή, θα αναλάβει την Διατροφική επανεκπαίδευση του Ορθορεξικού στο τι είναι υγιεινό, θρεπτικό και ασφαλές και την ρύθμιση των βιολογικών του ανισορροπιών. Παράλληλα, ο ψυχολόγος θα βοηθήσει το άτομο να:
- Επαναπροσδιορίσει σκέψεις και συναισθήματα και να αντικαταστήσει αρνητικές πυρηνικές πεποιθήσεις με πιο λογικές και υγιείς
- Αποκτήσει υγιή έλεγχο των καταστάσεων και να βρει τον προσανατολισμό του σε μια σύνθετη κοινωνία χωρίς ψυχαναγκασμούς
- Αποκτήσει αυτοπεποίθηση και μια νέα φιλοσοφία ζωής που θα βασίζεται στη σωστή ιεράρχηση των αξιών του
Συμπερασματικά, είναι απαραίτητη η τήρηση του μέτρου στη ζωή μας αφού το μέτρο εξέφραζε και εκφράζει τη σύνεση, την ωριμότητα και τον δείκτη πολιτισμού του ανθρώπου.
Ας θυμηθούμε και τον λόγο του Αριστοτέλη που ορίζει την αρετή ως τη μεσότητα μεταξύ δυο κακών, της υπερβολής και της έλλειψης: “Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική […] μεσότης δὲ δύο κακιῶν, τῆς μὲν καθ’ ὑπερβολὴν τῆς δὲ κατ’ ἔλλειψιν”.
Εάν καλλιεργηθεί, λοιπόν το μέτρο ως τρόπος σκέψης και στάση ζωής από την παιδική κιόλας ηλικία του ατόμου, θα το οδηγήσει σε υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις και σε πραγματική ποιότητα ζωής.